balhibo

Cebuano word: balhibo

1. Part of speech, meaning, usage, and example sentences

Part of speech — Noun – “feather; fur; body hair.”

Meaning & use

• Fine covering of birds (feather), animals (fur), or people (body hair).
• In figurative speech, balhibo can stand for a chill or thrill: “Mitindog akong balhibo.” – “My hair stood on end.”

Example sentences

• Humok ang balhibo sa ider. – The eagle’s feathers are soft.
• Nagkanipis ang balhibo sa iring tungod sa sakit sa panit. – The cat’s fur is thinning because of a skin disease.
• Gitangtang niya ang balhibo sa mais antes lutoon. – She removed the corn silk (literally “hair”) before cooking.
• Mitindog akong balhibo sa kakulba. – My hair stood up from fear.
• Palihog ayaw sab-a, mangatagak ang balhibo sa sisiw. – Don’t be loud; the chick’s fluff might fall off.

2. Singular & plural forms

• Singular: balhibo
• Plural: mga balhibo – feathers / hairs / fur

3. Typical sentence positions

• Subject: Puti ang balhibo sa uwak kon bata pa. – The crow’s feathers are white when still young.
• Object: Gisudlay niya ang balhibo sa aso. – She combed the dog’s fur.
• Prepositional phrase: Nakadikit ang abog sa balhibo sa manok. – Dust clung to the chicken’s feathers.

4. Common collocations

• balhibo sa manok – chicken feather
• balhibong pusa – cat fur
• humok nga balhibo – soft hair/fur
• balhibo sa panit – body hair
• mitindog ang balhibo – hair stood on end (idiom)

5. Detailed usage notes

• With birds: plucking feathers = panguha sa balhibo.
• With animals: pamutos sa balhibo means shearing or grooming.
• Human context: balhibo sa bukton (arm hair); often used in the idiom about fear or cold.

6. Common mistakes

• Redundant plural: lima ka mga balhibo ✗ → lima ka balhibo ✓.
• Predicate-first order: avoid Balhibo humok kaayo; say Humok kaayo ang balhibo.
• Mixing with balahibo (Tagalog spelling) in pure Cebuano writing.

7. Five useful conversational phrases

1. Humok kaayo ang balhibo aning iring! – This cat’s fur is so soft!
2. Mitindog akong balhibo sa kalit nga hangin. – A sudden breeze made my hair stand.
3. Gipahid nako ang abog sa balhibo sa aparador. – I wiped dust off the cabinet’s feather décor.
4. Ayaw hab-habi-a ang balhibo sa manok kon basa pa. – Don’t pluck a chicken’s feathers while they’re still wet.
5. Dili maayo nga mupilit ang lana sa balhibo sa iro. – Oil sticking to a dog’s fur isn’t good.

8. Five everyday conversation exchanges

1. Q: Nakita ba nimo nga nangatagak ang balhibo sa loro?
   A: Oo, siguro kulang siya sa bitamina. – Yes, maybe it’s lacking vitamins.
2. Q: Unsaon paglimpyo sa balhibo sa kabayo?
   A: Gamit ug kusog nga brush ug malumong sabon. – Use a firm brush and mild soap.
3. Q: Mosidlak ba gihapon ang balhibo sa pato human ligo?
   A: Oo, labi na kon init ang adlaw. – Yes, especially when the sun is out.
4. Q: Pwede ba nimo ipakita ang balhibo nga kolor asul?
   A: Pwede, naa koy balhibo sa haring-hari. – Sure, I have a kingfisher’s feather.
5. Q: Dili ba ka mahadlok kon mitindog imong balhibo?
   A: Mahadlok gyud, kay kasagaran naa’y ungo-ungo kuno. – I do get scared; people say spirits are near.

9. Multiple-choice dialogue questions

Q1. Gi-sudlay ba nimo ang balhibo sa pusa?
A. Gi-sudlay nimo balhibo ang sa pusa.
B. Nimo gi-sudlay ang balhibo sa pusa.
C. Gi-sudlay nimo ang balhibo sa pusa.

Q2. Nag-hulip ba sila sa balhibo sa unan?
A. Nag-hulip sila sa balhibo sa unan.
B. Sa unan nag-hulip sila sa balhibo.
C. Sila balhibo sa unan nag-hulip.

Q3. Humok ba ang balhibo sa sisiw?
A. Balhibo humok ang sa sisiw.
B. Humok ang balhibo sa sisiw.
C. Ang balhibo sa sisiw humok.

Q4. I-hipos ba niya ang balhibo human sa katay?
A. Hipos i-niya ang balhibo human sa katay.
B. I-hipos niya ang balhibo human sa katay.
C. Human sa katay balhibo i-hipos niya.

Q5. Walay ba balhibo ang isda?
A. Walay balhibo ang isda.
B. Balhibo walay ang isda.
C. Ang isda walay balhibo.

Answer key

1. Correct: C.
   • Why correct: Verb Gi-sudlay first, agent nimo next, object phrase last.
   • Why wrong: A drops the article and reverses order; B places agent before verb.
2. Correct: A.
   • Why correct: Verb Nag-hulip first, subject sila, object phrase last.
   • Why wrong: B fronts location; C scrambles elements and repeats “balhibo” awkwardly.
3. Correct: B.
   • Why correct: Predicate adjective Humok leads, noun phrase follows.
   • Why wrong: A and C start with noun phrases, breaking predicate-first style.
4. Correct: B.
   • Why correct: Verb I-hipos first, agent niya after, object phrase last.
   • Why wrong: A misorders verb and agent; C fronts time phrase but splits predicate.
5. Correct: A.
   • Why correct: Negative predicate Walay balhibo leads, subject ang isda follows.
   • Why wrong: B scrambles predicate; C starts with subject instead of predicate.