higala

Cebuano Word: higala — friend

1. Part of Speech

• Noun

2. Singular & Plural Forms

3. Typical Sentence Position

• Subject: Ang higala mo-abot unya. — “The friend will arrive later.”
• Object / Complement: Gisaligan ko ang higala. — “I trusted the friend.”
• After prepositions: Alang sa higala, mag-andam ta og pagkaon. — “For the friend, we will prepare food.”

4. Common Collocations

• suod nga higala – close friend
• maayong higala – good friend
• bag-ong higala – new friend
• mga higala sa trabaho – work friends
• higala ug pamilya – friends and family

5. Detailed Usage

• Core meaning: A person with whom one has a bond of mutual affection.
• Register: Neutral to slightly formal; casual speech often uses barkada for “buddy/peer group.”
• Linkers: Use nga when adding adjectives (suod nga higala).
• Vocative use: May be used in greetings—Higala, kumusta? (“Friend, how are you?”).
• Plural nuance: Cebuano marks plural with mga, never an “-s.”

6. Common Mistakes to Watch For

• • Writing higalas for the plural instead of mga higala.
• • Omitting topic marker ang/si when higala is the subject.
• • Forgetting nga before adjectives (suod higala ❌).
• • Confusing higala (friend) with kauban (companion/colleague) in workplace contexts.

7. Conversational Phrases

• Asa ang higala? — Where is the friend?
• Higala pa gihapon ta. — We are still friends.
• Tabangi ang higala, palihug. — Please help the friend.
• Kaila ka sa akong higala? — Do you know my friend?
• Ang higala nag-hulat kanato. — The friend is waiting for us.

8. Conversation Exchanges

Conversation 1
A: Asa nag-puyo ang higala? — Where does the friend live?
B: Nag-puyo siya sa Cebu City. — He lives in Cebu City.

Conversation 2
A: Unsay paboritong libangan sa higala? — What is the friend’s favorite hobby?
B: Ganahan siya og biking. — He likes biking.

Conversation 3
A: Kinsa ang kuyog sa higala karon? — Who is with the friend now?
B: Ang iyang igsoon kuyog niya. — His sibling is with him.

Conversation 4
A: Ngano nga nag-katawa ang higala? — Why is the friend laughing?
B: Nakadungog siya og joke. — He heard a joke.

Conversation 5
A: Kanus-a mo-bisita ang higala? — When will the friend visit?
B: Mo-bisita siya sunod semana. — He will visit next week.

Question–Answer Exercise

Part 1 – Questions with Shuffled Answer Choices

1. Asa nag-lingkod ang higala karon?
   • A. Sa bangko nag-lingkod ang higala karon.
   • B. Ang higala karon sa bangko nag-lingkod.
   • C. Nag-lingkod karon ang higala sa bangko.
2. Unsa’y gihatag sa higala?
   • A. Ang libro gihatag sa higala.
   • B. Gihatag sa higala ang libro.
   • C. Sa higala gihatag ang libro.
3. Kinsa ang motabang sa higala ugma?
   • A. Motabang ugma si Liza sa higala ang.
   • B. Si Liza ang motabang sa higala ugma.
   • C. Ang si Liza ugma motabang sa higala.
4. Kanus-a nimo nakita ang higala?
   • A. Kanus-a nimo nakita ang higala.
   • B. Nakita nimo kanus-a ang higala.
   • C. Ang higala nakita nimo kanus-a.
5. Ngano nga nag-kanta ang higala?
   • A. Nag-kanta tungod sa kalipay ang higala.
   • B. Ang higala tungod sa kalipay nag-kanta.
   • C. Tungod sa kalipay nag-kanta ang higala.

Part 2 – Correct Answers & Simple Explanations

1. Correct: A — Sa bangko nag-lingkod ang higala karon.
   The location phrase “sa bangko” comes first, then the verb + subject.
2. Correct: A — Ang libro gihatag sa higala.
   The object “ang libro” is focused at the beginning, followed by the verb phrase.
3. Correct: B — Si Liza ang motabang sa higala ugma.
   Personal name preceded by “Si,” with “ang” marking her as the helper.
4. Correct: A — Kanus-a nimo nakita ang higala.
   Interrogative adverb “Kanus-a” leads; pronoun + verb follow.
5. Correct: C — Tungod sa kalipay nag-kanta ang higala.
   Cause phrase “Tungod sa kalipay” is fronted; verb-subject order is normal.