kuwarta

Cebuano Word: kuwarta — money; cash; funds

1. Part of Speech, Meaning, Usage, and Example Sentences

• Part of speech: noun
• Meaning: physical cash or money in general; also spelled kwarta in everyday Cebuano.
• Typical usage:
  1. Ang kuwarta nahurot dayon kon sige’g gasto. — “Money runs out quickly if you keep spending.”
  2. Nag-ipon siya og kuwarta para sa tuition. — “She is saving money for tuition.”

2. Singular & Plural Forms

3. Where You Would Use the Word in a Sentence

• Subject: Ang kuwarta importante sa negosyo. — “Money is important in business.”
• Object: Ihulam palihug og kuwarta kung pwede. — “Please lend me some money if you can.”
• Locative/complement: Wala siyay kuwarta karon. — “He has no money right now.”

4. Common Collocations

• dako nga kuwarta — big money / large amount
• walay kuwarta — no money / broke
• ipon nga kuwarta — saved money
• kuwarta ug oras — money and time
• kuwarta sa bangko — money in the bank

5. How the Word Is Used

• Refers to cash on hand as well as general funds in a bank.
• Often paired with verbs like mag-ipon (to save), gasto (to spend), hulam (to borrow).
• Figurative: kuwarta sa politika (“money in politics”).
• In idioms: Kuwarta ray gi-hisgutan (“It’s all about money”).

6. Common Mistakes to Watch For

• • Adding “-s” (kuwartas) for plural instead of mga kuwarta (though singular is normally enough).
• • Dropping the article ang / og / sa when kuwarta is the subject or object.
• • Misspelling as cuwarta; standard spellings are kuwarta or kwarta.
• • Confusing kuwarta (money) with kwaderno (notebook) due to similar sound.

7. Conversational Phrases

1. Asa ang kuwarta? — “Where’s the money?”
2. Wala ko’y kuwarta karon. — “I have no money right now.”
3. Mag-ipon ta og kuwarta. — “Let’s save money.”
4. Dako kaayo ang kuwarta nga kinahanglan. — “A very large amount of money is needed.”
5. Ang kuwarta dili magpabilin kung dili ka magtipid. — “Money won’t stay if you don’t save.”

8. Everyday Conversation Exchanges

Exchange 1
A: Asa nimo gikuha ang kuwarta?
B: Gikan sa akong suweldo.

Exchange 2
A: Kinsa ang nagpahulam nimo og kuwarta?
B: Akong igsoon ra.

Exchange 3
A: Unsa’y imong buhaton sa kuwarta?
B: Ibayad nako sa utang.

Exchange 4
A: Ngano nga nahutdan ka og kuwarta?
B: Tungod sa dako nga bayronon sa ospital.

Exchange 5
A: Kanus-a ka makatigom og igo-ng kuwarta?
B: Tingali sulod sa usa ka tuig.

Question–Answer Exercise

Part 1 — Five Questions

1. Asa gitago ang kuwarta sa aparador?
   • A. Gitago ang kuwarta sa aparador.
   • B. Ang kuwarta sa aparador gitago.
   • C. Sa aparador gitago ang kuwarta.
2. Unsa’y gipalit sa kuwarta?
   • A. Sa kuwarta gipalit ang bisikleta.
   • B. Gipalit sa kuwarta ang bisikleta.
   • C. Ang bisikleta gipalit sa kuwarta.
3. Kinsa ang mo-hulam og kuwarta karon?
   • A. Karon si Liza mo-hulam ang sa kuwarta.
   • B. Si Liza ang mo-hulam og kuwarta karon.
   • C. Ang si Liza karon mo-hulam og kuwarta.
4. Kanus-a nimo gi-deposito ang kuwarta?
   • A. Gi-deposito nimo kanus-a ang kuwarta.
   • B. Ang kuwarta gi-deposito nimo kanus-a.
   • C. Kanus-a nimo gi-deposito ang kuwarta.
5. Ngano nga nag-kulang ang kuwarta?
   • A. Nag-kulang tungod sa taas nga gasto ang kuwarta.
   • B. Ang kuwarta tungod sa taas nga gasto nag-kulang.
   • C. Tungod sa taas nga gasto nag-kulang ang kuwarta.

Part 2 — Correct Answers

1. Correct: C — Sa aparador gitago ang kuwarta.
   • Location phrase first; then verb + subject.
2. Correct: C — Ang bisikleta gipalit sa kuwarta.
   • The item bought (ang bisikleta) is placed before the verb for focus.
3. Correct: B — Si Liza ang mo-hulam og kuwarta karon.
   • Si marks the person; ang highlights her as borrower.
4. Correct: C — Kanus-a nimo gi-deposito ang kuwarta.
   • Question adverb leads; pronoun + verb + object follow.
5. Correct: C — Tungod sa taas nga gasto nag-kulang ang kuwarta.
   • Cause phrase up front; verb-subject order afterward.