limpyo

1 Part of speech, meaning, usage, and sample sentences

• Part of speech: adjective (can act as verb “to clean”)
• Core meaning: “clean,” “neat,” “pure,” both literal (without dirt) and figurative (honest, spotless record).

Examples

1. Limpyo ang bintana human gihugasan. – The window is clean after being washed.
2. Limpyo kaayo ang siyudad kung buntag sayo. – The city is very clean early in the morning.
3. Limpyo ang iyang kuwenta, walay utang. – His finances are clean, no debts.
4. Nanlimpyo sila sa dalan aron limpyo tan-awon sa pista. – They cleaned the street so it will look neat for the fiesta.

2 Linkers and derivational forms

• Linkers
  • -ng before a consonant → limpyo-ng plato – clean plate.
  • nga before a vowel / clarity → limpyo nga kuwarto – tidy room.
• Degree & intensity
  • mas limpyo – cleaner.
  • pinakalimpyo – cleanest.
  • limpyo-limpyo – fairly clean.
  • limpyo kaayo / limpyo gyud – very clean / squeaky-clean.
• Exclamations & abstracts
  • Kalimpyo oy! – How clean!
  • kalimpyo-an – cleanliness, purity.
  • pagkalimpyo – the state of being clean.
• Verb forms
  • manlimpyo / nanlimpyo / naglimpyo – to clean.
  • palimpyóa! / palimpyohon – clean something (imperative).

3 Where you’d place it in a sentence

1. Predicate: Ang sala limpyo. – The living room is clean.
2. Modifier: limpyo nga sala.
3. Emphatic complement: Mao ni ang limpyo nga batasan sa opisina. – This is the office’s clean practice.

4 Common collocations

• limpyo nga isda – cleaned fish
• limpyo nga hangin – clean air
• limpyo nga rekord – clean record
• limpyo nga kwarta – clean money (legit)
• limpyo-limpyo nga sapatos – fairly clean shoes

5 Detailed usage notes

“Limpyo” denotes absence of dirt or corruption. Use it for tidy rooms (limpyo nga kama), hygienic food (limpyo nga pagkaon), honest transactions (limpyo nga deal). Add a linker if the adjective comes before a noun; drop it when predicative. Comparatives use mas, superlatives pinaka-. Reduplication (limpyo-limpyo) lightens the tone to “pretty clean.” As a verb, maglimpyo means to tidy up.

6 Frequent mistakes

• Leaving out the linker: ✗ limpyo bintana → ✓ limpyo-ng bintana.
• Writing limpyo mas instead of mas limpyo.
• Splitting pinaka away: ✗ pinaka limpyo → ✓ pinakalimpyo.
• Confusing “clean” with “clear” (use klaro for clear).
• Dropping the hyphen in reduplication: ✗ limpyolimpyo → ✓ limpyo-limpyo.

7 Five conversational phrases

1. Kalimpyo sa imong trabahoan—makapahiluna! – Your workspace is so clean—it’s calming.
2. Mas limpyo ang tubig sa bukid kaysa sa lungsod. – Mountain water is cleaner than city water.
3. Pinakalimpyo gyud ni nga kalsada sa rehiyon. – This is truly the cleanest road in the region.
4. Limpyo-limpyo ra ang sapatos; pwede na di maghugas. – The shoes are fairly clean—no need to wash.
5. Palimpyóa ang listahan; tangtanga ang doble nga entries. – Clean up the list; remove duplicate entries.

8 Five mini-dialogues

1. Q: Limpyo ba ang kalan? – Is the stove clean?
   A: Oo, limpyo kaayo human naku hagod. – Yes, very clean after I scrubbed it.
2. Q: Ngano mas limpyo man ang hangin diri? – Why is the air cleaner here?
   A: Mas limpyo kay walay daghang sakyanan. – Cleaner because there aren’t many vehicles.
3. Q: Asa ang pinakalimpyo nga resort sa isla? – Where’s the cleanest resort on the island?
   A: Ang “Blue Sands” pinakalimpyo, sige silag limpyo sa baybayon. – “Blue Sands” is cleanest; they always tidy the shore.
4. Q: Limpyo-limpyo na ba ang papel pagkahuman ug erase? – Is the paper fairly clean after erasing?
   A: Oo, gamay nalang mantsa. – Yes, only a small smudge left.
5. Q: Unsaon nato pag-limpyo sa code base? – How do we clean the code base?
   A: Tanggalon nato ang dead code ug refactor sa modules. – Remove dead code and refactor modules.

9 Multiple-choice dialogue questions

Q1. Limpyo ba ang imong kuwarto?
A. Kuwarto limpyo kaayo ang akong.
B. Limpyo kaayo ang akong kuwarto.
C. Limpyo kuwarto kaayo ang akong.

Q2. Asa ang mas limpyo, ang park o ang dalan?
A. Mas limpyo kaysa park ang dalan.
B. Mas limpyo ang park kaysa dalan.
C. Park kaysa dalan ang mas limpyo.

Q3. Pinakalimpyo ba kini nga plato sa pila?
A. Pinakalimpyo kini nga plato sa pila.
B. Plato kini pinakalimpyo sa pila.
C. Kini pinakalimpyo plato sa pila.

Q4. Ngano limpyo ra imong report?
A. Limpyo ra akong report kay klaro ang data.
B. Report limpyo ra akong kay klaro data ang.
C. Klaro ang data limpyo ra ako report kay.

Q5. Kinsa’y naay limpyo-limpyo nga jokes para sa programa?
A. Si Ana naay limpyo-limpyo nga jokes.
B. Naay si Ana limpyo-limpyo jokes.
C. Jokes limpyo-limpyo naay si Ana.

Answer key & explanations

• Q1 – B Predicate limpyo kaayo + subject in proper order; A & C misplace articles.
• Q2 – B Correct comparative “Mas limpyo ang X kaysa Y.” Others invert components.
• Q3 – A Pinakalimpyo before kini then linker; B & C mis-order demonstrative/noun.
• Q4 – A Predicate then reason clause; B & C scramble sentence pieces.
• Q5 – A Pattern “naay + subject + description.” B & C break the structure.