▸ 1. Part of Speech & Meaning
• Part of speech: numeral / determiner
• Meaning: “eighteen”
Napulog walo ka estudyante ang nidawat sa award.
→ Eighteen students received the award.
Nag-order ko og napulog walo ka bibingka.
→ I ordered eighteen rice cakes.
Napulog walo ra ko ka minuto nag-hulat.
→ I waited only eighteen minutes.
▸ 2. Native or Spanish?
- Native (Cebuano): napulog walo
- Spanish-based: disiotso (diyes-otso)
▸ 3. When Each Form Is Used
| Context | Native | Spanish |
|---|---|---|
| Everyday counts | ✓ | — |
| 24-h time (“18:00”) | — | “disiotso” or “seis sa gabii” |
| Money / phone digits | — | ✓ |
| Ordinal | ika-napulog walo | Spanish ordinals are rare |
▸ 4. Using napulog walo
napulog walo ka + Noun
Napulog walo ka tiket among gipalit.
- Short forms: napulog walo ra (only 18) / napulog walo pa (18 more)
- Frequency: Napulog walo ka beses siya mi-praktis sa usa ka tuig.
- Ordinal: ika-napulog walo = 18ᵗʰ
▸ 5. Five Common Pitfalls
- Missing ka → ✗ napulog walo mansanas
- Double plural → ✗ napulog walo ka mga tawo
- Mixing disiotso in a “native” sentence
- Reversing order → ✗ mansanas napulog walo ka
- Using cardinal when ordinal is needed
▸ 6. Handy Collocations
- napulog walo ka ___ — eighteen …
- napulog walo ra — only 18
- napulog walo pa — 18 more
- ika-napulog walo — 18ᵗʰ
- sa napulog walo ka adlaw — in eighteen days
▸ 7. Learner Alerts
- Phone digits: people say disiotso / “eighteen,” not napulog walo.
- Pronounce: /na-pu-log WA-lo/ (light “g”).
- Avoid Tagalog labing-walo.
- Use mga, hapit for approximations.
▸ 8. Ready-Made Phrases
• Napulog walo ra mi kabuok karon.
• Pwede ko mangayo og napulog walo pa ka kutsara?
• Napulog walo na lang ang nahibilin.
• Magkita ta mga napulog walo ka oras gikan karon.
• Napulog walo ka beses nako gisulayan—nakaya ra gyud!
▸ 9. Mini-Dialogues
| # | A (Question) | B (Answer) |
|---|---|---|
| 1 | Tag-pila ang napulog walo ka mangga? | Otsenta’ sais pesos ra tanan.Only ₱86 for all 18. |
| 2 | Napulog walo ba ka adlaw ka mag-bakasyon? | Oo, napulog walo ra ko ka adlaw libre.Exactly eighteen days. |
| 3 | Naa kay napulog walo ka tiket? | Wala, napulog pito ra ang nabilin.Only seventeen left. |
| 4 | Napulog walo na ka tuig ta nag-kaila, noh? | Sakto, napulog walo ka tuig na gyud.Eighteen years indeed. |
| 5 | Mopalit ta og napulog walo ka botelya? | Murag daghan ra; kinse lang siguro.Maybe fifteen is enough. |
▸ 10. Multiple-Choice Questions
Q1. Napulog walo ba ka libro imong gipalit?
A Napulog walo ka libro akong gipalit.
B Libro napulog walo ka akong gipalit.
C Gipalit ko napulog walo ka libro.
Q2. Napulog walo ba mo ka adlaw mag-puyo dinhi?
A Mag-puyo dinhi mo napulog walo ka adlaw.
B Dinhi napulog walo ka adlaw mo mag-puyo.
C Mo mag-puyo dinhi napulog walo ka adlaw.
Q3. Napulog walo ba ka bata ang nag-dula sa gawas?
A Sa gawas nag-dula napulog walo ka bata.
B Ang napulog walo ka bata nag-dula sa gawas.
C Nag-dula napulog walo ka bata sa gawas.
Q4. Napulog walo ba ta ka botelya ang paliton?
A Paliton ta napulog walo ka botelya.
B Botelya napulog walo ka paliton ta.
C Ta napulog walo ka botelya paliton.
Q5. Napulog walo ba sila ka beses ni-adto didto?
A Didto sila napulog walo ka beses ni-adto.
B Napulog walo ka beses sila didto ni-adto.
C Ni-adto sila didto napulog walo ka beses.
▸ Answer Key
- Q1 → A — Numeral phrase precedes verb; B & C scramble parts.
- Q2 → A — Verb + place + subject + numeral is idiomatic; others misplace elements.
- Q3 → B — Fronted subject Ang napulog walo ka bata then verb is natural.
- Q4 → A — Imperative Paliton ta followed by object is correct; others misorder.
- Q5 → C — Frequency phrase at end flows smoothly; A & B invert clause parts.
