plano

Cebuano Word: plano
(noun — “plan,” “scheme,” or “set of intended actions prepared in advance”)

1. Part of Speech, Meaning, Usage, and Example Sentences

• Part of Speech: noun
• Meaning: a detailed proposal for doing or achieving something; a course of action arranged beforehand.
• Example sentences
  • Gi-aprubahan sa konseho ang plano sa pagtukod og bag-ong tulay.
    – The council approved the plan to build a new bridge.
  • Kinahanglan nato i-update ang plano kada tulo ka bulan.
    – We need to update the plan every three months.
  • Wala pa siyay klarong plano human sa kolehiyo.
    – She still has no clear plan after college.
  • Ang plano sa negosyo naglakip og marketing strategy.
    – The business plan includes a marketing strategy.

2. Singular & Plural Forms

• Singular: plano
• Plural: mga plano (“several plans”)

3. Where You Would Use plano in a Sentence

• Subject: Ang plano motabang sa organisadong trabaho.
• Object: Gisulat nila ang plano sa detalye.
• Prepositional phrase: Mag-miting sila mahitungod sa plano ugma sa buntag.

4. Common Collocations

• plano sa proyekto – project plan
• plano sa pamilya – family plan/arrangement
• strategicong plano – strategic plan
• long-term nga plano – long-term plan
• plano sa lungsod – town plan

5. Detailed Usage Notes

• Derived from Spanish plan / plano; always spelled the same in Cebuano.
• Usually followed by a sa-phrase showing scope: plano sa edukasyon, plano sa biyahe.
• Verb forms: mag-plano (“to plan”), nag-plano, gi-plano.
• Distinguish from the adjective plano (“flat, level”) by context.

6. Common Mistakes to Watch For

• Adding an English plural (planos ✗) instead of mga plano ✓.
• Misplacing adjectives (✗ plano detalyado → ✓ detalyadong plano).
• Using plano when tuyo (“purpose”) is intended; plano is the concrete outline, tuyo is the intention.

7. Frequently Used Conversational Phrases

• Unsa’y imong plano karong semana? – What is your plan this week?
• I-finalize nato ang plano karong hapon. – Let us finalise the plan this afternoon.
• Na-usab ba ang plano? – Has the plan changed?
• Sunda ang plano aron dili ta malangan. – Follow the plan so we will not be delayed.
• Walay backup plano, mao nang delikado. – There is no backup plan, so that is risky.

8. Everyday Conversation Exchanges

1. A: Naa na kay plano sa bakasyon?
   B: Oo, adto ko sa Bohol.
2. A: Kinsay naghimo sa plano sa event?
   B: Si Ana ang team lead.
3. A: Gi-unsa nimo pag-present ang plano?
   B: Gamit ko’g PowerPoint ug handouts.
4. A: Kung ma-approve ang plano, kanus-a magsugod?
   B: Sunod quarter dayon.
5. A: Na-review na sa boss ang plano?
   B: Wala pa, basin ugma pa niya tan-awon.

9. Question–Answer Exercise

Part 1 – Questions with Shuffled Answer Choices

Q1. Unsa’y nahitabo sa inyong plano?
A. Nahuman na ang among plano sa takdang oras.
B. Plano nahitabo among wala nahuman.
C. Ang nahitabo plano among na-late.

Q2. Asa ka mag-himo og plano para sa proyekto?
A. Mag-himo ko og plano sa conference room.
B. Plano asa mag-himo ka para sa proyekto?
C. Ug plano mag-himo ka asa para sa proyekto?

Q3. Giunsa nimo pag-pasiugda ang plano sa team?
A. Giunsa nimo ang pag-pasiugda sa plano sa team?
B. Plano giunsa pag-pasiugda nimo ang sa team?
C. Pag-pasiugda giunsa ang nimo plano sa team?

Q4. Pila ka bulan ang gikinahanglan sa usa ka plano estratehiko?
A. Ang gikinahanglan pila ka bulan usa ka plano estratehiko?
B. Usa ka plano estratehiko ang gikinahanglan pila ka bulan?
C. Pila ka bulan ang gikinahanglan sa usa ka plano estratehiko?

Q5. Ganahan ka og detalyadong plano?
A. Ganahan ka og detalyadong plano.
B. Og plano detalyadong ganahan ka.
C. Ka ganahan og plano detalyadong.

Part 2 – Answer Key and Explanations

• Q1 – Correct: A
  • The verb phrase Nahuman na (“already finished”) comes before the subject ang among plano, matching normal Cebuano order.
• Q2 – Correct: A
  • Sentence starts with the verb Mag-himo ko, followed by object and place phrase; this is the standard declarative pattern.
• Q3 – Correct: A
  • After Giunsa nimo (“How did you”), the verbal-noun phrase ang pag-pasiugda sa plano sa team is properly positioned.
• Q4 – Correct: C
  • Cebuano “how many months” questions begin with Pila ka bulan, then subject ang gikinahanglan and the descriptive phrase.
• Q5 – Correct: A
  • Predicate Ganahan ka og keeps the adjective-noun order (detalyadong plano), making the sentence natural.