sapatos

Cebuano Word: sapatos
(noun – “shoe” or “pair of shoes”)

1. Part of Speech, Meaning, Usage, and Example Sentences

• Part of Speech: noun
• Meaning: footwear that covers the foot; can denote a single shoe or, more commonly, a pair.
• Typical Usage: appears with possessive markers (akong sapatos “my shoes”) or the plural marker mga (mga sapatos “(several) shoes”).
• Example sentences
  • Bag-o akong sapatos karong semana. – I have new shoes this week.
  • Hugasi ang imong mga sapatos pagkahuman sa dula. – Wash your shoes after the game.
  • Nawala ang usa ka sapatos ni Ana. – One of Ana’s shoes got lost.
  • Itom nga sapatos ang gi-require sa seremonyas. – Black shoes are required at the ceremony.

2. Singular & Plural Forms

• Singular: sapatos (often understood as “a pair of shoes”)
• Plural: mga sapatos (“several pairs/shoes”)

3. Where You Use sapatos in a Sentence

• Subject: Ang sapatos importante kon mag-jogging. – Shoes are important when jogging.
• Object: Palita kining sapatos, palihog. – Please buy these shoes.
• Prepositional phrase: Gibutang niya ang sapatos sa ilawom sa kama. – He placed the shoes under the bed.

4. Common Collocations

• bag-ong sapatos – new shoes
• pares nga sapatos – a pair of shoes
• itom nga sapatos – black shoes
• kusog nga sapatos – durable shoes
• sapatos sa trabaho – work shoes

5. Detailed Usage Notes

• Collective sense: Sapatos usually means the pair; specify usa ka sapatos if you truly mean one shoe.
• Color + noun: Adjective precedes: puti nga sapatos (“white shoes”).
• Loanword spelling: Keep the final -s even in singular.
• Plural marker: Add only mga; do not repeat the noun (sapatoses ✗).

6. Common Mistakes to Watch For

• Omitting mga for more than one pair – e.g., Daghan ko’g sapatos ✓ (mga implied) vs. Daghan ko sapatos ✗ if context unclear.
• Adjective position errors – itom nga sapatos ✓ not sapatos nga itom in standard descriptive order.
• Redundant English plural ending – sapatoses ✗.
• *Using tiil instead of sapatos when referring to footwear.

7. Frequently Used Conversational Phrases

• Bag-o akong sapatos! – I have new shoes!
• Hugaw kaayo ang imong sapatos. – Your shoes are very dirty.
• Asa nimo gipalit ang sapatos? – Where did you buy the shoes?
• Ayaw gikatawa ang akong sapatos, palihog. – Please do not laugh at my shoes.
• Gasto kaayo ang itom nga sapatos. – Black shoes are expensive.

8. Everyday Conversation Exchanges

1. A: Nindot imong sapatos, ha. – Your shoes look nice.
   B: Salamat, sale man gud ni. – Thanks, these were on sale.
2. A: Hugaw lagi na. – Those are dirty, aren’t they?
   B: Oo, hugasan nako ang sapatos unya. – Yes, I will wash the shoes later.
3. A: Unsa may kolor sa imong bagong sapatos? – What color are your new shoes?
   B: Itom nga sapatos akong gipalit. – I bought black shoes.
4. A: Pwede ba ko manghulam ug sapatos? – May I borrow shoes?
   B: Pasensya, gamiton pa nako. – Sorry, I still need them.
5. A: Asa man nimo ibutang ang sapatos? – Where will you put the shoes?
   B: Sa gawas lang sa pultahan. – Just outside the door.

9. Question–Answer Exercise

Part 1 – Questions with Shuffled Answer Choices

Q1. Unsa’y nahitabo sa imong sapatos?
A. Sapatos nahitabo sa akong unsa.
B. Nabasa ang akong sapatos sa ulan.
C. Ang nahitabo nabasa sapatos akong.

Q2. Asa ka mopalit ug sapatos?
A. Mopalit ka asa ug sapatos?
B. Asa ka ug sapatos mopalit?
C. Mopalit ko ug sapatos sa mall.

Q3. Giunsa nimo paglimpyo ang mga sapatos?
A. Paglimpyo giunsa ang nimo mga sapatos?
B. Giunsa nimo ang paglimpyo sa mga sapatos?
C. Mga sapatos giunsa paglimpyo nimo ang?

Q4. Pila ang presyo sa pares nga sapatos?
A. Ang presyo pila sa pares nga sapatos?
B. Pila ang presyo sa pares nga sapatos?
C. Pares nga sapatos ang presyo pila sa?

Q5. Ganahan ka og itom nga sapatos?
A. Ganahan ka og itom nga sapatos.
B. Og sapatos itom ganahan ka.
C. Ka ganahan og sapatos itom.

Part 2 – Answer Key and Explanations

• Q1 – Correct: B. Normal order “verb + subject object”: Nabasa ang akong sapatos…
• Q2 – Correct: C. Declarative sentence answering place correctly: verb first, object next, place last.
• Q3 – Correct: B. Question structure preserved; ang paglimpyo phrase follows the verb.
• Q4 – Correct: B. Interrogative particle pila first, then subject ang presyo, then phrase.
• Q5 – Correct: A. Predicate adjective phrase Ganahan ka og… is in standard order.