English – “to” (shortened form of kadto)
Part of speech & meaning
• Colloquial demonstrative – acts as pronoun or determiner/adverb
• Core sense: “that over there” — far from both speaker and listener; clipped version of kadto
Contracted form
• to (often written ’to after a preceding word) is itself the contraction; the full form is kadto.
Typical sentence position
• Determiner: to nga + noun to nga bukid = “that mountain (yonder)”
• Pronoun/adverb: after a verb or preposition Gipalit ko to = “I bought that (distant one)”
Common collocations
- to nga lugar – that place over there
- to ra – only that / just over there
- mao to – that thing over there
- unsa man to? – what was that?
Detailed usage
- Used in quick, informal speech to point to a distant object or past event.
- Grammatically identical to kadto, but lighter and faster sounding.
- Keep distance in mind: nearby items use ni/na or kini/kana; far items use to/kadto.
Common mistakes
- Dropping the linker nga before a noun (❌ to balay → ✔ to nga balay).
- Using to for an item near either speaker or listener (choose ni or na).
- Over-using to in formal writing; editors expect kadto.
Everyday example sentences and POS breakdown
| Cebuano sentence | English meaning | Parts of speech |
|---|---|---|
| To nga bukid taas kaayo. | That mountain over there is very tall. | to (DEM) that • nga (LINK) • bukid (N) mountain • taas (ADJ) tall • kaayo (ADV) very |
| Gipalit nako to sa layo. | I bought that from far away. | gipalit (V) bought • nako (PR) I • to (DEM) that • sa (PREP) from • layo (N/ADV) far |
| Unsa man to? | What was that? | unsa (WH) what • man (PART) tone • to (DEM) that |
Questions
Rearrange the following Cebuano sentence into the correct word order.
Rosa: Tan‑awa to nga isla didto sa unahan; murag emerald ang tubig!
Luis: ( gyud / dinhi / layo‑layo / kaayo / Klaro / bisan / gikan / to / , / , ).
Rosa: Ganahan ko musuroy ngadto; ingon si Tatay, naka‑anha sila to niadtong bata pa siya.
Luis: Kung adtoon nato to, sigurohon nato nga maayo ang panahon.
Rosa: Sakto ka; gusto ko malingaw pag‑ayo sa kaanyag to.
Mara: Nakahinumdom ka sa pista sa Bohol nga atong giadtuan? Lingaw kaayo to!
Neil: Oo, init kaayo adto pero sulit; taas gyud ang parada to.
Mara: Gimingaw ko nianang pagkaon nga giserbisyo nila to nga gabii.
Neil: Ang lechon? Grabe, lami kaayo to.
Mara: ( sila / tuig / nagsaad / man / Sunod / balik / ta; / nga / pa / mas / kuno / dako / to / , ).
Neil: Sige, mag‑ipon ko’g kuwarta para ma‑enjoy nato pagbalik to nga selebrasyon.
Ken: Kita ka sa dakong kahoy nga makita nato gikan dinhi? Taas kaayo to.
Lia: Oo, ingon si Lolo nga sobra usa ka gatos ka tuig na kuno ang edad to.
Ken: ( to nga / hulagway / kuha’g / ilawom / punoan / ug / ko / Ganahan / muadto / didto ).
Lia: Mag‑amping ta kay medyo libaong ang dalan paingon to.
Ken: Walay problema; dad‑on ko ang trekking stick aron di lisod muabot to.
« Back to Glossary Index