ubos

1 Part of speech, core meaning, usage, and sample sentences

• Part of speech: adjective / adverb / noun
• Core meaning: “low,” “down,” “bottom,” “humble,” “submissive,” or “beneath.”

Example sentences

1. Ubos kaayo ang kisame sa lumang balay. – The ceiling in the old house is very low.
2. Nagpuyo sila sa ubos sa bukid. – They live down the mountain.
3. Ubos ang iyang tingog kung makigsulti sa bisita. – Her voice is low when speaking to the guest.
4. Ang ubos sa listahan ang pinakaimportante. – The bottom of the list is the most important part.

2 Linkers and derivational forms

• Linkers
  • -ng before a consonant → ubos-ng presyo – low price.
  • nga before a vowel / clarity → ubos nga ranggo – low rank.
• Degree & intensity
  • mas ubos – lower.
  • pinakaubos – lowest / bottommost.
  • ubos-ubos – somewhat low / quite humble.
  • ubos kaayo / ubos gyud – very low.
• Exclamations & abstracts
  • Kaubos oy! – How low!
  • kauboson – lowness, humility.
  • pagkaubos – the state of being low.
• Verb relatives
  • moubos / niubos / nag-ubos – to go down / to humble oneself.
  • pauobsa! / pauobson – lower something; humble someone.

3 Where you would place it in a sentence

1. Predicate adjective: Ang bayad ubos. – The fee is low.
2. Modifier with linker: ubos nga bayad.
3. Complement after emphasis: Mao ni ang ubos nga bahin sa hagdanan. – This is the lower part of the stairs.

4 Common collocations

• ubos nga presyo – low price
• ubos nga ranggo – low rank
• ubos nga lugar – lower place / valley
• ubos nga tono – low tone
• ubos-ubos nga sweldo – rather low salary

5 How it is used in detail

“Ubos” can describe physical height (ubos nga kisame), social or numerical level (ubos nga ranggo), volume (ubos nga tingog), or attitude (ubos nga kasing-kasing – humble heart).

• Linker rule: add -ng / nga when the adjective comes before the noun; no linker when it follows.
• Comparative / superlative: mas / pinaka-.
• Reduplication: ubos-ubos mellows the statement to “fairly low” or “moderately humble.”
• Verb sense: niubos ang tubig – the water level went down; nag-ubos siya sa iyang pride – he humbled his pride.

6 Common mistakes to avoid

• Dropping the linker (✗ ubos presyo → ✓ ubos-ng presyo).
• Saying ubos mas instead of mas ubos.
• Splitting pinaka (✗ pinaka ubos → ✓ pinakaubos).
• Using ubos for “cheap” (correct word is barato).
• Forgetting the hyphen in reduplication (✗ ubosubos → ✓ ubos-ubos).

7 Five handy conversational phrases

1. Kaubos sa imong tingog, klaroha gamay. – Your voice is so low; speak a bit clearer.
2. Mas ubos ang bayad kung cash dayon. – The fee is lower if paid in cash.
3. Pinakaubos gyud ni nga lugar, prone sa baha. – This is the very lowest area, prone to flooding.
4. Ubos-ubos ra ang akong grado pero pasado. – My grade is somewhat low but still passing.
5. Niubos akong self-esteem human sa error, pero sige lang. – My self-esteem went down after the error, but it’s okay.

8 Five short conversation exchanges

1. Q: Ubos ba ang presyo karon? – Is the price low now?
   A: Oo, ubos kaayo kay off-season. – Yes, very low because it’s off-season.
2. Q: Ngano mas ubos man imong tingog sa meeting? – Why is your voice lower in the meeting?
   A: Mas ubos kay nahadlok ko masulti ang sayop. – Lower because I was afraid to say something wrong.
3. Q: Asa ang pinakaubos nga bahin sa building? – Where is the lowest part of the building?
   A: Ang basement mao’y pinakaubos. – The basement is the lowest.
4. Q: Ubos-ubos na ba ang tubig sa tangke? – Is the water in the tank already somewhat low?
   A: Oo, kinahanglan na nato pun-on. – Yes, we need to refill it.
5. Q: Unsaon nato pagpauobos sa gasto? – How do we lower the cost?
   A: Pauobsa ang specs sa materyales. – Lower the material specs.

9 Multiple-choice dialogue questions

Q1. Ubos ba ang imong ranggo sa kompaniya?
A. Ubos ranggo kaayo akong ang.
B. Ranggo ubos kaayo ang akong.
C. Ubos kaayo ang akong ranggo.

Q2. Asa ang mas ubos, ang merkado o ang opisina?
A. Mas ubos kaysa merkado ang opisina.
B. Mas ubos ang merkado kaysa opisina.
C. Merkado kaysa opisina ang mas ubos.

Q3. Pinakaubos ba kini nga bayad sa listahan?
A. Kini pinakaubos bayad sa listahan.
B. Bayad kini pinakaubos sa listahan.
C. Pinakaubos kini nga bayad sa listahan.

Q4. Ngano ubos ra ang imong mood karon?
A. Ubos ra akong mood kay kapoy ko.
B. Mood ubos ra akong kay kapoy ko.
C. Kapoy ko mood ubos ra ako kay.

Q5. Kinsa’y naay ubos-ubos nga proposal nga flexible?
A. Si Lara naay ubos-ubos nga proposal.
B. Naay si Lara ubos-ubos proposal.
C. Proposal ubos-ubos naay si Lara.

Answer key

• Q1 – C Predicate ubos kaayo + subject; A & B scramble articles.
• Q2 – A Comparative pattern “Mas ubos kaysa X ang Y.” B & C mis-place elements.
• Q3 – C Pinakaubos right before kini with linker; A & B mis-order noun/demonstrative.
• Q4 – A Predicate then reason clause; B & C jumble sentence parts.
• Q5 – A Correct “naay + subject + description.” B & C break the structure.