Cebuano Word: ulan
(noun / verb root – “rain”; as a noun = the rain itself, as a verb root -ulan = “to rain”)
1 Part of Speech, Meaning, Usage, and Example Sentences
- Part of speech: noun (and verb root)
- Meaning: water droplets that fall from the sky; the act of raining.
Example sentences
- Nagsugod ang ulan sa udto. – The rain began at noon.
- Bugnaw ang hangin kung kusog ang ulan. – The air is cool when the rain is strong.
- Mu-ulan daw unya, dalha ang payong. – It might rain later, bring an umbrella.
2 Singular & Plural Forms
- Singular: ulan – rain (uncountable)
- Plural: mga ulan – different episodes or kinds of rain (rarely used; poetic or scientific).
3 Where You’d Use ulan in a Sentence
- Subject: Ang ulan makapawala sa kainit. – Rain can remove the heat.
- Object: Gimingaw ko sa ulan sa probinsya. – I miss the rain in the province.
- Prepositional phrase: Human sa ulan, makita ang rainbow. – After the rain, you see a rainbow.
4 Common Collocations
- kusog nga ulan – heavy rain
- huyang nga ulan – light rain / drizzle
- ting-ulan – rainy season
- tinud-anay nga ulan – continuous rain
- ulan-ulan – occasional showers
5 Detailed Usage Notes
- Noun vs. verb: Ulan (noun) = the rainfall; mu-ulan (verb) = “it will rain.”
- Seasonal expression: Sa panahon sa ting-ulan = during the rainy season.
- Intensity adjectives precede with nga: kusog nga ulan, gamay ng ulan.
- Used idiomatically: Nag-ulan og grasya (blessings pour down).
6 Common Mistakes to Watch For
- Adding “-s” (✗ ulans) – Cebuano plural is mga ulan.
- Saying ulan kusog (adj after noun) – should be kusog nga ulan.
- Confusing verb and noun: ✗ mag-ulan ko ug ulan → ✓ mu-ulan siguro (“it might rain”).
7 Frequently Used Conversational Phrases
- Uwan-uwan man, dala kag payong? – It’s drizzling; did you bring an umbrella?
- Ganahan ko maminaw og ulan samtang matulog. – I like listening to rain while sleeping.
- Mura’g mu-ulan unya, paspasi ta. – It looks like it will rain later; let’s hurry.
- Basi ma-cancel ang klase kung grabe ang ulan. – Class might be canceled if the rain is strong.
- Init kaayo kahapon, karon nag-ulan na sad! – It was so hot yesterday; now it’s raining again!
8 Short Conversation Exchanges
- A: Unsa ka kusog ang ulan karon? — How heavy is the rain now?
B: Moderate ra, pero padung kusog. — Just moderate, but getting stronger. - A: Nadala nimo ang imong kapote sa ulan? — Did you bring your raincoat?
B: Oo, gi-andam ko gyud daan. — Yes, I prepared it ahead. - A: Ganahan ka mag-kape kung nag-ulan? — Do you like to drink coffee when it’s raining?
B: Super, kay cozy kaayo ang feeling. — Absolutely, because it feels so cozy. - A: Nag-bagyo ba o ordinaryo ra nga ulan? — Is it a storm or just ordinary rain?
B: Ordinaryo ra, way hangin nga kusog. — Just ordinary, no strong winds. - A: Unsay imong buhaton kung mu-hunong ang ulan? — What will you do when the rain stops?
B: Molakaw ko dayon pa-palengke. — I’ll immediately walk to the market.
9 Multiple-Choice Questions Using ulan
Q1. Unsa’y nahitabo sa ulan kagabii?
A. Nahugaw ang dan tungod sa ulan kagabii.
B. Ulan kagabii nahugaw ang dan tungod sa.
C. Ang nahitabo kagabii ulan tungod sa dan nahugaw.
Q2. Asa ka molingkod kung kusog ang ulan?
A. Molingkod ko sa gawas kung kusog ang ulan.
B. Sa gawas molingkod ko kung kusog ang ulan.
C. Molingkod ko sa sulod kung kusog ang ulan.
Q3. Giunsa nimo pag-monitor ang forecast sa ulan?
A. Giunsa nimo ang pag-monitor sa forecast sa ulan?
B. Forecast giunsa nimo sa ulan pag-monitor ang?
C. Pag-monitor giunsa nimo forecast sa ulan ang?
Q4. Pila ka adlaw kutob mu-padayon ang ingon ani nga ulan?
A. Pila ka adlaw kutob mu-padayon ang ingon ani nga ulan?
B. Mu-padayon pila ka adlaw kutob ingon ani nga ulan?
C. Ingon ani nga ulan pila ka adlaw kutob mu-padayon?
Q5. Ganahan ka maminaw sa ting-tugnaw nga ulan?
A. Ka ganahan maminaw sa ting-tugnaw nga ulan?
B. Ganahan ka maminaw sa ting-tugnaw nga ulan.
C. Maminaw ka ganahan sa ting-tugnaw nga ulan.
Answer Key
Q1 – correct answer: A
- Verb-subject-time order is clear: Nahugaw ang dan (the road got dirty) tungod sa ulan kagabii (because of the rain last night).
- B & C jumble reason, noun, and time, so they sound clumsy.
Q2 – correct answer: C
- The safest place sentence: Molingkod ko sa sulod (“I’ll sit inside”) fits the condition “if the rain is strong.”
- A contradicts logic (outside when heavy rain); B splits place phrase before verb, less natural.
Q3 – correct answer: A
- After Giunsa nimo (“How did you”), the verbal-noun phrase ang pag-monitor sa forecast sa ulan follows directly—standard grammar.
- B & C drop articles and scramble elements, breaking structure.
Q4 – correct answer: C
- Starts with descriptive phrase Ingon ani nga ulan (“rain like this”), then question-word order pila ka adlaw → verb → limit.
- A & B invert question word and verb or scatter parts, making them awkward.
Q5 – correct answer: B
- Predicate Ganahan ka maminaw followed by prepositional phrase sa ting-tugnaw nga ulan keeps normal flow.
- A & C misplace pronoun ka or shuffle verb/pronoun positions, so they read incorrectly.
