▸ 1. Part of Speech & Meaning
• Part of speech: numeral / determiner
• Meaning: “one hundred fifty (150)”
Usa ka gatos ug kalim-an ka estudyante ang nisalmot.
→ One hundred fifty students joined.
Nag-order ko og usa ka gatos ug kalim-an ka siomai.
→ I ordered one hundred fifty siomai.
Usa ka gatos ug kalim-an ra ko ka minuto nag-huwat.
→ I waited only one-hundred-fifty minutes.
▸ 2. Cebuano or Spanish?
- Native (Cebuano): usa ka gatos ug kalim-an
- Spanish-based: siyento singkwenta
▸ 3. When Each Form Is Used
| Scene | usa ka gatos ug kalim-an | siyento singkwenta |
|---|---|---|
| Counting people / things | ✓ | — |
| Prices, phone digits, IDs | — | ✓ |
| Ordinal | ika-usa ka gatos ug kalim-an (150ᵗʰ) | Spanish ordinals seldom heard |
▸ 4. How to Use usa ka gatos ug kalim-an
usa ka gatos ug kalim-an ka + Noun
Usa ka gatos ug kalim-an ka tiket among gipalit.
Mini-phrases • … ra = only 150 • … pa = 150 more
Frequency • Usa ka gatos ug kalim-an ka beses siya mi-praktis sa tuig.
Ordinal • ika-usa ka gatos ug kalim-an = 150ᵗʰ
▸ 5. Five Common Pitfalls
- Dropping ka → ✗ usa ka gatos ug kalim-an mansanas
- Extra mga → ✗ usa ka gatos ug kalim-an ka mga tawo
- Mixing siyento singkwenta mid-sentence
- Inverting order → ✗ mansanas usa ka gatos ug kalim-an ka
- Using cardinal where ordinal needed
▸ 6. Quick Collocations
- usa ka gatos ug kalim-an ka ___ – 150 …
- usa ka gatos ug kalim-an ra – only 150
- usa ka gatos ug kalim-an pa – 150 more
- ika-usa ka gatos ug kalim-an – 150ᵗʰ
- sa usa ka gatos ug kalim-an ka adlaw – in 150 days
▸ 7. Learner Alerts
- Phone digits & money usually use siyento singkwenta / “one-fifty.”
- Pronounce /u-SA ka GA-tos ug ka-LI-man/.
- Avoid Tagalog isandaan limampu.
- Use mga, hapit for approximations.
▸ 8. Handy Phrases
- Usa ka gatos ug kalim-an ra mi kabuok karon. — “Only 150 of us now.”
- Pwede ko mangayo og usa ka gatos ug kalim-an pa ka kutsara? — “May I have 150 more spoons?”
- Usa ka gatos ug kalim-an na lang ang nahibilin. — “Just 150 remain.”
- Magkita ta mga usa ka gatos ug kalim-an ka oras gikan karon. — “Let’s meet about 150 hours from now.”
- Usa ka gatos ug kalim-an ka beses nako gisulayan — nakaya ra gyud! — “Tried 150 times and finally did it!”
▸ 9. Mini-Dialogues (CEB ⇄ ENG)
| # | Question (A) | Reply (B) |
|---|---|---|
| 1 | Tag-pila ang usa ka gatos ug kalim-an ka mangga? | ₱750 ra tanan. – “Only ₱750 for all 150.” |
| 2 | Usa ka gatos ug kalim-an ba ka adlaw ka mag-bakasyon? | Oo, usa ka gatos ug kalim-an ra ko ka adlaw libre. – “Exactly 150 days.” |
| 3 | Naa kay usa ka gatos ug kalim-an ka tiket? | Wala, usa ka gatos ug kapito ra nabilin. – “No, only 147 left.” |
| 4 | Usa ka gatos ug kalim-an na ka tuig ta nag-kaila? | Sakto, usa ka gatos ug kalim-an ka tuig na gyud. – “Yes, 150 years indeed!” |
| 5 | Mopalit ta og usa ka gatos ug kalim-an ka botelya? | Murag daghan; usa ka gatos lang siguro. – “Seems a lot; maybe just 100.” |
▸ 10. Multiple-Choice Dialogue Questions
Q1. Usa ka gatos ug kalim-an ba ka libro imong gipalit?
A. Usa ka gatos ug kalim-an ka libro akong gipalit.
B. Libro usa ka gatos ug kalim-an ka akong gipalit.
C. Gipalit ko usa ka gatos ug kalim-an ka libro.
Q2. Usa ka gatos ug kalim-an ba mo ka adlaw mag-puyo dinhi?
A. Mag-puyo dinhi mo usa ka gatos ug kalim-an ka adlaw.
B. Dinhi usa ka gatos ug kalim-an ka adlaw mo mag-puyo.
C. Mo mag-puyo dinhi usa ka gatos ug kalim-an ka adlaw.
Q3. Usa ka gatos ug kalim-an ba ka bata ang nag-dula sa gawas?
A. Sa gawas nag-dula usa ka gatos ug kalim-an ka bata.
B. Usa ka gatos ug kalim-an ka bata nag-dula sa gawas.
C. Nag-dula usa ka gatos ug kalim-an ka bata sa gawas.
Q4. Usa ka gatos ug kalim-an ba ta ka botelya ang paliton?
A. Paliton ta usa ka gatos ug kalim-an ka botelya.
B. Ta usa ka gatos ug kalim-an ka botelya paliton.
C. Botelya usa ka gatos ug kalim-an ka paliton ta.
Q5. Usa ka gatos ug kalim-an ba sila ka beses ni-adto didto?
A. Usa ka gatos ug kalim-an ka beses sila didto ni-adto.
B. Ni-adto sila didto usa ka gatos ug kalim-an ka beses.
C. Didto sila usa ka gatos ug kalim-an ka beses ni-adto.
▸ Answer Key
| Q | Correct | Reason |
|---|---|---|
| 1 | A | Numeral phrase → subject + verb; others scramble order. |
| 2 | A | Verb → place → subject → numeral is natural. |
| 3 | B | Subject phrase then verb; A/C move adverbial awkwardly. |
| 4 | A | Imperative Paliton ta followed by object; others split elements. |
| 5 | B | Frequency phrase best at sentence end; A/C invert clause parts. |
« Back to Glossary Index
